Een van de onderdelen die lastig te verkijgen zijn, zijn de beruchte kappen van de zogenoemde blokjesvelgen; zie de kappen linksboven:
Alhoewel iedereen ze blokjesvelgen noemt zijn het in principe Speedlines; Speedline is een merk dat de velgen produceert. 
Originele onderdeelnummer van de velgkappen is 9564597280.
De kappen zijn geproduceerd tussen 1989 en 1994. Alhoewel ik er gelukkig 4 op mijn auto heb en nog een aantal reserve blijft het feit dat ze lastig te krijgen zijn. Nu zag ik dat bij mijn reserve onderdelen een van de kappen al ernstig beschadigd was en er een hoek was uitgebroken. Daarom besloten om een 3D model te maken van de kap, en de kapotte kap te gebruiken om wanddiktes te verkrijgen. Dan blijft er digitaal alvast iets bewaard. 
Zie hieronder wat screenshots:
Het hebben van een 3D model brengt natuurlijk mogelijkheden. Allereerst wil ik het model gaan 3D printen om te controleren of de gemodelleerde dimensies correct zijn, en een passende dop oplevert. De originele dop zal naar alle waarschijnlijkheid gemaakt zijn van ABS, een van de meest voorkomende materialen om wieldoppen te maken (en auto-onderdelen in het algemeen), en gemaakt zijn door middel van spuitgieten. De typisch herkenbare groef op de oppervlakte is naar mijn idee gedaan op een draaibank, waarna het geheel gespoten is.
Reproductie:
Vooralsnog is 3D printen een ideale manier om te testen, maar naar mijn inziens echter geen optie om een functionele dop te krijgen. In geval van FDM printing is de sterkte in Z-richting vele malen te laag. Laser sinteren zou daarbij een betere optie zijn, ware het niet dat het materiaal zich anders gedraagt dan bij spuitgieten. Een ideale reproductie zou dus eigenlijk spuitgieten zijn, iets wat bij lagere series eigenlijk financieel niet haalbaar is. Een andere optie is frezen en draaien uit massief materiaal. Het van een ander materiaal maken zoals RVS is iets wat ik ook wel eens heb gehoord in het verleden als idee, maar dit komt het gewicht niet ten goede. Het traagheidsmoment wordt dan vele malen groter, waardoor niet meer te vertrouwen is op het originele kliksysteem; dan verwacht ik dat op een gegeven moment de kap losschiet en er een moordende pizzasnijder op de weg los gaat.
Het 3D model is volledig te bekijken via deze link:
https://sketchfab.com/3d-models/citroen-xm-speedline-hubcap-48e1dff581c949b1bc3fedfa4d5de32b
Vooralsnog is het model nog niet te downloaden. Ik weet niet hoe het precies zit met de legaliteit van deze zaken. Toevallig iemand met inhoudelijke kennis hiervan? Op verzoek ben ik bereid het model wel te delen zodat mensen zelf ermee aan de slag zouden kunnen gaan. Laat het me in dat geval even weten.
Mooi idee! Je komt blokjesvelgen inderdaad vaak genoeg tegen zonder dat kapje. Ik vind het wel iets voor mecaplace om in productie te nemen. Volgens mij maken die ook al een (kleiner) kapje voor BX-velgen/wieldoppen.
Dacht ook aan Mecaplace toen ik dit las. xD Maar je geeft dan wel de moeite die je doet uit handen aan een commercieël bedrijf.
In ieder geval al een mooie stap dat je 't model hebt gedigitaliseerd.
Wat betreft legaliteit heb ik geen opleiding oid. Maar gezien wat anderen doen met Citroën onderdelen reproduceren kan ik me slecht voorstellen dat er 'alleen-rechten' bestaan voor de productie van 30 jaar oude spullen.
XM - Rijden als een 'ouwe sok' met af en toe een 'petje' op.
Dank! Het is inderdaad vooral een eerste stap om wat dingen digitaal vast te leggen. Ik ben ook wel bereid eens te gaan peilen om in beperkte oplage wat te gaan produceren. Maar, 1 ding tegelijk, eerst wat kennis vastleggen.
Qua legaliteit denk ik dat je gelijk hebt; er zijn meerdere partijen die het aanpakken natuurlijk!
Met betrekking tot de naafdopjes van andere aluminium velgen, deze zouden wel vrij gemakkelijk geproduceerd kunnen worden met bijvoorbeeld SLS printing in ABS omdat er minder grote krachten op komen te staan/ beperkt risico aan de binnenzijde van het wiel is. Omdat het zo'n klein licht ding is is dat een stuk realistischer en minder link als het los zou breken.
Los van dat heb ik ook het idee om wat plaatwerk te gaan modelleren om zo duidelijke plaatuitslagen te krijgen, bijvoorbeeld voor de onderkant van de spatborden, kriksteunen of dorpels. Zeker complexe vormen zouden laser gesneden kunnen worden en in het juiste formaat geperst kunnen worden, en dit hoeft ook niet eens gek duur te zijn voor een kleine serie; dit zou voor reparaties en restauratie doeleinden ook een hoop makkelijker maken, maar nogmaals; ik weet niet of daar behoefte aan is. Zo ja, wil ik best het een en ander modelleren.
https://mecaplace.com/produit/centre-de-roue-citroen-xantia/
Mecaplace print inderdaad naafkapjes voor de Xantia en XM (voor de andere speedlines en Etoiles), maar dat is nog niet eens het kapje dat ik bedoelde.
https://mecaplace.com/produit/lot-de-cache-valves-citroen-bx/
Ik weet niet precies hoe ze deze produceren en ik weet ook niet precies hoe groot dit is (een stuk kleiner dan het kapje van een blokjesvelg, dat sowieso), maar dit is het kapje dat over het ventiel zit bij bijvoorbeeld een BX Millesime. Deze bedoelde ik. Dat kapje zit aan de rand van de velg en moet je neem ik aan ook iedere keer losklikken dat je je banden oppompt, dat zal de krachten die erop komen beide weer wat vergroten.
Hoe dan ook is het inderdaad nog maar de vraag of je je ontwerp zomaar aan een commerciële partij moet willen geven. Dit scheelt hun ook zomaar een paar uur aan meten en modelleren. Maar wellicht kunnen ze met de productie wel te hulp schieten als er vraag naar blijkt te zijn. Kan me eerlijk gezegd moeilijk voorstellen dat hier bijvoorbeeld Europabreed geen liefhebbers voor te vinden zijn.
Dat naafkapje voor de XM is ca. 5 cm doorsnee, Mooi dat dat gewoon te bestellen is want je zal er maar éen kwijt zijn.
Die dingen verlies je trouwens normaal gesproken bijna niet want zitten behoorlijk diep en goed klemvast. Meestal zijn ze weg na opslag in de garage ofzo...
Goed idee om ook iets voor die grote kappen te ontwikkelen...
__________
Crepuscule
Af-fabriek zeker, maar het blijft oud plastic. Ik heb al meerdere van zulke kapjes in handen gehad waarbij één van de klemmetjes wel héél makkelijk afbrak. Die garages raken de kapjes niet voor niks kwijt, zullen we maar zeggen...
Dat inderdaad, de klemmetjes raken lam. Eerste gevolg is rammelende kapjes, daarna pleuren ze er uit. :P
@Djidde,
Dorpelhoeken is zo'n projectje wat hier op een laag pitje in een hoek ligt.
Ik heb een mal om de hoek voor, relatief mooi, in ene keer te persen.
De uitloper van onderliggende koker heb ik ook een mal van waarmee 't lukte.
Dorpel achter is sneller met de hand te vouwen/modelleren. Een mal zou 70cm lang moeten worden. Da's niet leuk meer.
Steunplaatje die in de achterhoek van de dorpel zit zou nog wel uit een mal mogen. Moet dus ook nog gebeuren.
Wat er nog moet gebeuren is dat ik de mal uit zink ga maken ipv lood. Lood is zwaar en zacht.
Dus naast dat zo'n mal richting de 50kg weegt, is ie eigenlijk maar goed voor een keer. Zink is lichter, harder en wat minder giftig (hoop ik).
Maarja, projectjes, projectjes, projectjes... :P
Maar al die originel plaatdelen heb ik dus los hier liggen. In goed genoege staat om dus en mal van te gieten of 3d-scannen?
Dus als jij nog ideeën hebt om daar op non-destructieve wijze iets digitaals mee te bereiken, dan wil ik ze best aan je uitlenen.
XM - Rijden als een 'ouwe sok' met af en toe een 'petje' op.
70 cm is inderdaad pittig voor een mal, dat hoeft nou ook weer niet
. Maar qua plaatwerk: het lijkt me inderdaad goed om daar wat focus op te richten, gezien dit wel plaatdelen zijn die bij elke XM wel aan bod gaan komen en soms wat arbeidsintensief kunnen zijn om echt goed zoals origineel te krijgen.
Ik heb via werk wel directe mogelijkheden om dingen te laten laseren, walsen en eventueel ook 3d scannen. Non-destructief is het mooiste; ik maak liever een mock-up met een (3D) print of laser template om zo zeker te weten dat het goed past. Ik kan wel eens overleggen of er mogelijkheden zijn om een 3D scanner te lenen, en zo dingen vast te leggen. Voor de projecten hier heb ik ook het een en ander gedaan in plaatuitslagen en detaillering, dus het zou naar mijn idee niet al te gecompliceerd moeten zijn om zo een betrouwbaar model te krijgen. Mooi om te horen dat jij er ook al mee bezig was, ik denk voor je Mouton Noir? Ga het topic wel weer eens doorlezen.
Meer 'dankzij' de LMN. Die heb ik in elkaar staan puzzelen/lassen.
Maar ik wilde dat wel wat vaker voor anderen doen, dus dan moet het gewoon sneller. Zodoende dat ik aan die mallen ben begonnen.
Een mal laten maken kost geloof ik zo makkelijk richting de 1000eu/stk? En dan heb ik hier 4 tot 8 delen waar je er wel eentje van wil hebben.
Dus zodoende dat ik het zelf maar ben gaan proberen te gieten ipv ergens een 3d-scanner te ritselen en 't uit te besteden.
XM - Rijden als een 'ouwe sok' met af en toe een 'petje' op.
Ja, mallen zijn absoluut niet goedkoop. Tegenwoordig worden er behalve mallen ook wel increment sheet metal forming machines gebruikt, CNC gestuurd spul allemaal. Dan zijn de opstartkosten wat lager maar is het per product weer wat duurder. Dan is er niet de mogelijkheid om zelf eindeloze hoeveelheden te persen, maar zijn er wel wat kant en klare producten. Dat zou dan weer een keuze zijn. Zoals altijd begint het weer met een goeie tekening/model, en vanuit daar zijn er keuzes te maken voor hoe het te produceren valt. Misschien even een keertje samen over discussiëren, jij bent behoorlijk thuis in alle dorpel en kriksteun-ellende. Respect daarvoor trouwens.
Ik kom er nog even op terug omtrent het 3D scannen. :)